Syn Władysława Łokietka i Jadwigi. Objął władzę w Polsce po śmierci swego ojca i 25 kwietnia 1333r. został koronowany na króla Polski. Potomni nadali mu przydomek „Wielki”. Na przestrzeni swoich rządów król Kazimierz doprowadził do powiększenia i umocnienia państwa polskiego. W okresie jego panowania po raz pierwszy został spisany zbiór praw krajowych. Król dbał też o rozwój handlu. Dzięki temu wzrosła zamożność miast, które m.in. przejęły obowiązki w zakresie obronności. Zbudowano sieć fortyfikacji Epokowym wydarzeniem stało się założenie przez Kazimierza Wielkiego Akademii Krakowskiej w 1364r. Kraków stał się ośrodkiem nauki i kultury. Król Kazimierz Wielki powiększył znacznie granice państwa. Był mistrzem z zawieraniu sojuszów i unikaniu wojen. Przejawem umocnienia państwa polskiego za czasów Kazimierza Wielkiego był zjazd monarchów w Krakowie w 1364r.

Czasy Kazimierza Wielkiego były okresem świetności Wieliczki, która stała się wtedy jednym z najważniejszych miast w Małopolsce. Dwóch rajców wielickich wchodziło w skład powołanego przez króla w 1356r. sądu sześciu miast. W pięć lat później władca nadał Wieliczce prawo magdeburskie na wzór Krakowa. Miasto opasał pierścieniem murów, na którymi górowało kilkanaście baszt. Wiodły do niego bramy Krakowska i Kłosowska. Kazimierz Wielki rozbudował rezydencję zwierzchników żupy. Uposażył też hojnie miejski „Szpital” (przytułek) św. Ducha dla ubogich i okaleczałych górników, założony w r. 1363 z inicjatywy rajców wielickich oraz żupnika i górniczego bractwa tragorskiego. Dzięki ordynacji kazimierzowskiej prasołowie wieliccy w 1368r. uzyskali prawo sprzedaży soli na składzie krakowskim, na równi z prasołami stolicy.

W naszej świadomości historycznej ważkie przemiany, które zachodziły w XIV-wiecznej Polsce łączą się nierozerwalnie z Kazimierzem Wielkim. W sytuacjach politycznych, trudnych dostrzegania jest zawsze jego post; zapobiegliwego gospodarza i organizatora życia zbiorowego, władcy który stworzył trwały zrąb państwowej budowli. Rozumiał on prądy i tendencje rozwojowe swojej epoki. Poparł osadnictwo na prawie czynszowym, szczególną opieką otaczał handel, rzemiosło i górnictwo. Łożył na budowę murów obronnych, miast i zamków. Otoczył się doradcami, których sam sobie dobierał.

Trudno dziś odróżnić to, co płynęło z inicjatywy i przeświadczeń samego króla, od tego co sugerowali mu jego doradcy. Nie był na pewno despotą. Dotrzymywał kroku wybitnym współczesnym mu władcom środkowo- Europejskim, z którymi utrzymywał żywe kontakty, przez których był szanowany i ceniony jako partner polityczny. Dość pobłażliwie obchodzi się nasza tradycja z przywarami osobistymi Kazimierza, choć surowo je wytknął Jan Długosz. Poprzez swoje wady król stał się bardziej bliski współczesnym i potomnym, niżby można oczekiwać po jakiejś posągowej nieskazitelności. We wrześniu 1370 roku, polując w lasach koło Przedborza, król zachorował. Do wskazań lekarzy nie chciał się stosować. Z trudem dotarł do Krakowa 1 listopada i tu zmarł wyspowiadawszy się i namaszczony olejami świętymi w dniu 5 listopada. Kazimierz Wielki by ostatnim królem z dynastii Piastów. Nie pozostawił męskiego potomka. Swoim następcą uczynił króla węgierskiego Ludwika z dynastii Andegawenów.